Chăn Nuôi Gia Cầm: Cần “Gia Cố” Sức Cạnh Tranh Để Cầm Cự Qua Giai Đoạn Khó Khăn

Nhiều doanh nghiệp và trang trại chăn nuôi gia cầm đang có nguy cơ phá sản, hàng ngàn cơ sở chăn nuôi phải giảm quy mô sản xuất, thậm chí phải tạm ngừng hoạt động…

Chủ trì hội nghị “Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp chăn nuôi gia cầm trong tình hình mới”, ngày 27/4, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: “Trong bối cảnh hết sức khó khăn hiện nay, ngành chăn nuôi gia cầm cần nâng cao sức cạnh tranh”.

CẦN XEM XÉT CÁC CHÍNH SÁCH HIỆN CÓ VỀ CHĂN NUÔI

Báo cáo tại hội nghị, ông Tống Xuân Chinh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi, cho biết Việt Nam là một trong những nước có tổng đàn gia cầm lớn nhất thế giới, riêng đàn thuỷ cầm lớn thứ hai thế giới. Giai đoạn từ năm 2018 – 2022, đàn gia cầm tăng nhanh từ 435,9 triệu con lên 557,3 triệu con. Tốc độ tăng trưởng bình quân là 6,3%/năm.

Theo ông Chinh, giá gà thịt lông trắng xuất chuồng bình quân từ đầu năm đến nay là 25.600 đồng/kg, giá gà miền Bắc cao hơn miền Trung và miền Nam và tuỳ thời điểm và vùng miền – dao động từ 17.000 -35.000 đồng/kg thịt hơi. Giá gà thịt lông màu nuôi công nghiệp trong tháng 1/2023 duy trì 39.000-43.000 đồng/kg, đến tháng 2 giảm xuống còn 33.000 đồng/kg và tăng lên 38.000 đồng/kg trong tháng 3; sau đó giảm còn 26.000-32.000 đồng/kg trong tháng 4/2023.

“Giá bán sản phẩm chăn nuôi hiện đang thấp hơn giá thành, nguyên nhân do nguyên liệu đầu vào tăng cao, sức sản xuất lớn. Trong khi đó, năm 2022 Việt Nam nhập khẩu gần 34 triệu con gia cầm giống, nên đàn gia cầm tăng nhanh về đầu con, nhưng sức tiêu dùng lại có hạn”, ông Chinh nói.

Ông Chinh nhận xét ngành chăn nuôi gia cầm nói riêng, chăn nuôi nói chung đang đối mặt với muôn vàn khó khăn thách thức. Sự suy giảm của nền kinh tế thế giới nói chung và kinh tế Việt Nam nói riêng dẫn đến việc tạm ngừng hoạt động, cắt giảm nhân sự của nhiều doanh nghiệp lớn ảnh hưởng đến sức mua của thị trường sản phẩm chăn nuôi, trong đó có sản phẩm thịt, trứng gia cầm.

“Giá các sản phẩm chăn nuôi biến động nhiều ảnh hưởng đến tâm lý của người chăn nuôi, thị trường sản phẩm chăn nuôi không ổn định, công tác dự báo chưa theo kịp thực tiễn, giá vật tư đầu vào còn cao; người chăn nuôi thiếu vốn, thiếu đất đai để đầu tư và phát triển trang trại chăn nuôi”, ông Chinh nêu thực tế.

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm nhận định: Thị trường tiêu thụ sản phẩm gia cầm hết sức bấp bênh, chưa bao giờ xảy ra tình trạng như hiện nay. Tại nhiều trang trại, gà thịt công nghiệp và gà lông màu phải nuôi quá ngày, rồi để lại làm gà đẻ. Nhiều doanh nghiệp và trang trại chăn nuôi đang có nguy cơ phá sản, hàng ngàn cơ sở chăn nuôi phải giảm quy mô sản xuất, thậm chí phải tạm ngừng hoạt động.

Do đó, ông Sơn kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành rà soát lại các chính sách hiện có nhằm hỗ trợ thiết thực, kịp thời và dễ thực thi hơn cho người chăn nuôi và doanh nghiệp. Đồng thời cần điều chỉnh, bổ sung đối tượng hỗ trợ; nới lỏng các điều kiện để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận được nguồn hỗ trợ.

“Chính phủ, Quốc hội xem xét điều chỉnh mức hỗ trợ cao hơn cho các doanh nghiệp nông nghiệp, cụ thể các doanh nghiệp khu vực sản xuất nông nghiệp được hưởng mức hỗ trợ giảm từ 35-40 %, các doanh nghiệp sản xuất chăn nuôi, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y được giảm từ 45-50% thuế thu nhập doanh nghiệp để các doanh nghiệp có vốn duy trì sản xuất”, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm kiến nghị.

PHÁT TRIỂN NÓNG, KIỂM SOÁT THƯƠNG MẠI SẢN PHẨM NHIỀU BẤT CẬP

Ông Nguyễn Thanh Sơn nêu vấn đề những năm vừa qua, ngành gia cầm, đặc biệt là chăn nuôi gà phát triển quá nóng. Nhiều dự án đầu tư chăn nuôi quy mô lớn được cấp phép đầu tư mà không gắn liền với phương án xuất khẩu, trong khi đó thịt gà đông lạnh nhập khẩu không ngừng gia tăng hàng năm, đã dẫn đến tình trạng cung vượt cầu, gây áp lực lớn lên thị trường tiêu thụ trong nước. Hậu quả là cả doanh nghiệp và người nông dân đều thua lỗ trong những năm gần đây.

Trước bối cảnh đó, ông Sơn đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét rà soát lại chiến lược phát triển gia cầm trong trung và dài hạn, dịnh hướng phát triển cần hài hòa giữa phát triển số lượng và chất lượng, coi trọng nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất hơn là tăng quá nóng về số lượng. Các bộ ngành và địa phương cần xem xét kỹ lưỡng các dự án đầu tư mới, đặc biệt là đối với các dự án đầu tư vào lĩnh vực sản xuất thịt lợn và gia cầm.

Ông Sơn cũng đề nghị các bộ ngành liên quan phối hợp với các hiệp hội ngành hàng xây dựng hàng rào kỹ thuật đủ mạnh đối với thịt nhập khẩu, nhằm tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các sản phẩm sản xuất trong nước.

“Có thể nói so với các nước có nền chăn nuôi phát triển, các quy định về nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi của nước ta còn dễ dãi và lỏng lẻo. Trong khi đó, để xuất khẩu được sản phẩm thịt trứng gia cầm, chúng ta phải chịu rất nhiều rào cản kỹ thuật nghiêm ngặt tại các nước nhập khẩu, khiến các mặt hàng sản phẩm chăn nuôi của ta đang bị yếu thế và thiệt thòi ngay trên sân nhà”, ông Sơn nêu thực trạng.

Cụ thể, tổng giá trị nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi năm 2022 lên tới 3,32 tỷ USD, trong khi giá trị xuất khẩu các sản phẩm chăn nuôi ước đạt 409 triệu USD, giảm 7,1%. Cán cân thương mại sản phẩm chăn nuôi thâm hụt 2,92 tỷ USD. Trong 5 năm gần đây sản lượng thịt gà nhập khẩu hàng năm tăng liên tục (trên 15%/năm), chiếm 20-25% tổng sản lượng thịt gà tiêu thụ trong nước.

Bên cạnh các sản phẩm thịt gà nhập khẩu chính ngạch, hàng năm, một khối lượng lớn gà đẻ loại thải được nhập tiểu ngạch, thậm chí nhập lậu qua biên giới (theo ước tính của các chuyên gia khoảng 200-250 ngàn tấn/năm).

Ông Sơn cho biết hiện nay nước ta chưa có quy định cụ thể đối với sản phẩm thịt nhập khẩu có sử dụng Ractopamine, Cysteamine tại 26 quốc gia, đó là: Mỹ, Úc, Canada, Brazil, Indonesia, Maylaysia, Mexico, New Zealand, Philippines, Nam Phi, Hàn Quốc, Thái Lan… Vì vậy, cần kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với sản phẩm chăn nuôi tạm nhập tái xuất.

“Hiện nay đang có rất nhiều sản phẩm dùng làm thức ăn cho chăn nuôi như chân, đầu, cổ, cánh, lòng mề gia súc, gia cầm, thậm chí sản phẩm chăn nuôi có sử dụng chất cấm…nhưng vẫn được tuồn vào thị trường Việt Nam làm thực phẩm cho con người. Nếu không kiểm soát tình trạng này thì sản xuất trong nước sẽ vô cùng bất ổn“. Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Gia cầm Việt Nam.

Ông Vũ Anh Tuấn, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần chăn nuôi CP Việt Nam nêu đề xuất có nên xem xét xây dựng đề án trồng lúa phục vụ làm thức ăn chăn nuôi không. Hiện ở Thái Lan đã có chương trình sản xuất thức chăn nuôi, các giống lúa này không cần chất lượng gạo cao, nhưng năng suất rất cao, tới 8,8 tấn/ha, qua đó sẽ cho sản phẩm gạo giá thành thấp phù hợp làm thức ăn chăn nuôi.

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng trong bối cảnh khó khăn bủa vây, ngành chăn nuôi gia cầm cần nâng cao sức cạnh tranh của ngành hàng. Đồng thời yêu cầu Cục chăn nuôi phối hợp với Văn phòng Chính phủ sớm ban hành Quyết định hỗ trợ chăn nuôi, với các cơ chế hỗ trợ giống, thức ăn chăn nuôi, chi phí sản xuất để giảm áp lực cho các doanh nghiệp, hộ chăn nuôi nhỏ lẻ.

“Về nội lực, phải thừa nhận các giống gia cầm tại Việt Nam năng suất còn thấp khi cạnh tranh với các nước tiên tiến trên thế giới. Việt Nam đã ra biển lớn, cần thích ứng và hội nhập, nên phải xem đâu là lợi thế để phát triển”, Thứ trưởng Tiến nhấn mạnh.

Thứ trưởng Tiến chỉ ra 3 vấn đề cần giải quyết, đó là giống; thức ăn và đất đai. Với các doanh nghiệp ngành chăn nuôi, trong lúc này không nên bi quan, mà hãy tập trung nâng cao năng lực, công nghệ, tập trung xúc tiến thương mại.

“Các doanh nghiệp nếu có các khúc mắc mà không tự giải quyết được, hãy cứ nhắn tin cho tôi, dù đêm hôm sớm tối, tôi sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp. Rất chia sẻ và mong các doanh nghiệp từ FDI đến doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp chăn nuôi, thú y, thức ăn chăn nuôi đồng hành cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đoàn kết lại thúc đẩy ngành chăn nuôi vượt qua thách thức hiện tại”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.